بررسی کمی و کیفی برخی ترکیبات فیتوشیمیایی در سه جمعیت برازمبل (perovskia abrotanoides)

سردهperovskia l. یکی از سرده های متعلق به تیره ی نعناعیان( lamiaceae) است. این سرده دارای 4 گونه می باشد که در مناطق آسیا، افغانستان، پاکستان، ایران، هیمالیا و تبت رویش دارد. گونه های این سرده دارای تری ترپن های زیادی هستند که در عملکرد قلب، فعالیت آنتی اکسیدانی، خاصیت سمیت سلولی و مهار آنزیم آلدوز ردوکتاز نقش مهمی دارند. در این پژوهش، یکی از گونه های این سرده با نام علمیp. abrotanoides از سه منطقه مختلف ایران جمع آوری گردید و اندام های گل و برگ آن با سه روش مختلف در چندین سیستم حلالی عصاره گیری شد. سپس محتوای ترکیبات ساپونینی، فنلی، فلاونوئیدی، تانن، رزمارینیک اسید و آلکالوئید آن سنجیده شد. هم چنین فعالیت آنتی اکسیدانی اندام های گل و برگ با روش های مختلف شامل فعالیت آنتی اکسیدانی کل، مهار همولیز گلبول قرمز، قدرت احیاکنندگی( frap)، فعالیت جاروب کنندگی رادیکال نیتریک اکساید و آزمون مهار بی رنگ شدن بتاکاروتن مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که میانگین های فعالیت آنتی اکسیدانی و محتوای ترکیبات شیمیایی فوق بسته به نوع حلال، روش استخراج، جمعیت مورد بررسی و هم چنین فصول مختلف سال تفاوت معنی داری داشتند. هم چنین نوع اندام نیز روی میانگین هر کدام از ترکیبات و خواص ذکرشده تاثیر گذار بود. روش کروماتوگرافی لایه نازک به منظور بررسی کیفی ترکیبات و هم چنین کروماتوگرافی ستونی با هدف جداسازی ترکیبات موجود در این گونه انجام شد که با کمک این روش، 4 ترکیب ساپونینی از عصاره اتانلی و اترنفتی برگ جمعیت شاهرود تفکیک شد. در قسمت دیگر این پژوهش، اثر تیمارهای دمایی و هورمونی بر شکست خواب بذر این گونه بررسی شد که نتایج نشان دهنده نقش بارز سیتوکینین ها بر شکست خواب بذر بود. هم چنین تیمارهای هورمونی مختلف تفاوت معنی داری را در شاخص های رشدی (تعداد و طول) ریشه های نوپدید و نو شاخه ها و فعالیت آنتی اکسیدانی و محتوای رزمارینیک اسید آنها نشان داد، به طوری که تیمارهای مناسب شاخه زایی و ریشه زایی شناسایی شد. افزایش میزان رزمارینیک اسید و فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره اندام های حاصل از کشت بافت در پاسخ به برخی از تیمارهای هورمونی مشهود بود.